Vitet e fundit, gjithnjë e më shumë njerëz po mposhtin shanset dhe po mposhtin kancerin, por edhe pse sëmundja është bërë më e trajtueshme në dekadat e fundit – për shkak të përparimeve mjekësore dhe zbulimit të hershëm përmes ekzaminimit – kanceri mbetet shkaku i dytë kryesor i vdekjeve në botë.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, kanceri është shkaku kryesor i vdekjeve në nivel global. Gati 10 milionë njerëz vdiqën prej tij në vitin 2020. Kanceri mund të prekë çdo pjesë të trupit dhe ka mbi 200 lloje të ndryshme. Megjithëse kanceri shpesh mendohet si një sëmundje që prek kryesisht të moshuarit, çdokush mund të diagnostikohet me kancer në çdo moshë. Por, ka një lajm të mirë.
Shoqata Amerikane e Kancerit thotë: “Rreziku i vdekjes nga kanceri në Shtetet e Bashkuara është ulur gjatë 28 viteve të fundit, sipas statistikave vjetore të publikuara nga Shoqata Amerikane e Kancerit (ACS). Shkalla e vdekjeve nga kanceri për burrat dhe gratë së bashku ka rënë me 32 për qind nga kulmi i tij në 1991 deri në 2019, viti i fundit për të cilin ishin të disponueshme të dhënat. Një pjesë e kësaj rënie duket se lidhet me një rritje të përqindjes së njerëzve me kancer të mushkërive që jetojnë më gjatë pas diagnozës, pjesërisht për shkak se më shumë njerëz u diagnostikuan në një fazë të hershme të sëmundjes”.
Ka disa shenja të zakonshme të kancerit që ndihmojnë dikë të kuptojë se është i sëmurë dhe të kërkojë ndihmë mjekësore herët.
(Foto: Shutterstock/Eat This. Not That)
Dhe ato janë:
Lodhje e fortë që nuk ndalet
Probleme me të ushqyerit
Ndryshimet në peshë
Ndryshimet në zakonet e zorrëve ose fshikëzës
Gjakderdhje ose mavijosje e pazakontë
Nauze ose të vjella
Ndryshimet në lëkurë
Kollë e vazhdueshme ose dhimbje
Kanceri i pankreasit ndodh kur qelizat normale të pankreasit shndërrohen në qeliza jonormale dhe rriten jashtë kontrollit. Pankreasi prodhon hormone dhe lëngje që ndihmojnë trupin të tresë ushqimin dhe të dhënat tregojnë se ai është shkaku i katërt kryesor i vdekjeve në SHBA.
Ky është një kancer i rrallë që prek 13 nga 100.000 njerëz, por për fat të keq ka një nga normat më të larta të sëmundshmërisë nga të gjithë kanceret për faktin se kur diagnostikohet zakonisht është i avancuar ose metastatik.
“Pankreasi lëshon enzima që ndihmojnë tretjen dhe prodhon hormone që ndihmojnë në kontrollin e sheqerit në gjak. Mund të shfaqen disa lloje rritjesh në pankreas, duke përfshirë tumoret kanceroze dhe jo kanceroze. Lloji më i zakonshëm i kancerit që formohet në pankreas fillon në qelizat që ndërtojnë kanalet që bartin enzimat tretëse nga pankreasi (adenokarcinoma duktale e pankreasit)”, shpjegon klinika Mayo.
Faktorët e rrezikut përfshijnë abuzimin me duhanin dhe alkoolin te pacientët që vuajnë nga pankreatiti kronik ose inflamacioni i pankreasit i shkaktuar nga përdorimi i alkoolit ose gurët në tëmth.
Një studim i madh zbuloi se kombinimi i pirjes së duhanit, diabetit afatgjatë dhe një diete të varfër, rrisin rrezikun e kancerit të pankreasit mbi rrezikun e secilit prej këtyre faktorëve ndaras.
Kanceri i pankreasit është shumë i vështirë për t’u zbuluar sepse është një organ i vogël i vendosur thellë në bark dhe fshihet pas organeve të tjera. Fatkeqësisht, kur shfaqen simptoma të tilla si shqetësimi i barkut, kanceri zakonisht është i avancuar ose metastatik. Nuk ka udhëzime të qarta për ekzaminim për kancerin e pankreasit në krahasim me kancerin e gjirit, zorrës së trashë dhe prostatës”, citon Eat This, Not That fjalët e ekspertit dhe mjeku kryesor të studimit, Dr. Ronald Tang.
