Pushtimi rus i Ukrainës, që tashmë ka hyrë në muajin e katërt, po e bën ushqimin më të shtrenjtë në të gjithë globin.
Bllokimi i porteve të Ukrainës nga forcat ruse, shkatërrimi dhe vjedhja e supozuar e drithërave dhe makinerive bujqësore të vendit, si dhe predhat dhe minat e shpërndara nëpër fushat e Ukrainës po kërcënojnë të përkeqësojnë mungesat, urinë dhe paqëndrueshmërinë politike në vendet në zhvillim, raporton Euronews.
Negociatat për të nxjerrë grurin nga portet e Detit të Zi të Ukrainës, kanë bërë pak përparim, me urgjencën në rritje me ardhjen e sezonit të korrjeve të verës.
“Kjo duhet të ndodhë në dy muajt e ardhshëm ose do të jetë e tmerrshme,” tha Anna Nagurney, një anëtare e bordit të Shkollës Ekonomike të Kievit.
Nagurney tha se 400 milionë njerëz në mbarë botën mbështeten në furnizimet ushqimore të Ukrainës.
Së bashku, Rusia dhe Ukraina eksportojnë gati një të tretën e grurit dhe elbit në botë, më shumë se 70% të vajit të saj të lulediellit dhe janë furnizues të dalluar të misrit. Rusia është prodhuesi më i madh global i plehrave.
Lufta bëri që çmimet botërore të ushqimeve tashmë në rritje të ngriheshin në qiell, duke parandaluar që rreth 20 milionë tonë drithë ukrainas të arrinin në Lindjen e Mesme, Afrikën e Veriut dhe pjesë të Azisë.
Deri në 181 milionë njerëz në 41 vende mund të përballen me një krizë ushqimore apo edhe uri të plotë, tregojnë parashikimet e OKB-së.
Kostot rriten ndërsa Ukraina kërkon rrugë alternative të eksportit.
Në mënyrë tipike, 90% e grurit dhe drithërave të tjera nga fushat e Ukrainës dërgohen në tregjet botërore përmes detit. Megjithatë, bllokadat ruse të bregut të Detit të Zi kanë mbajtur pjesën më të madhe të eksporteve të vendit.
Zëvendësministri i Bujqësisë i Ukrainës, Markian Dmytrasevych, u kërkoi ligjvënësve të Bashkimit Evropian të ndihmojnë në eksportimin grurit, duke përfshirë zgjerimin e përdorimit të një porti rumun në Detin e Zi, ndërtimin e më shumë terminaleve të ngarkesave në lumin Danub dhe shkurtimin e burokracisë për kalimin e mallrave në kufirin polak.
“Tani ju duhet të shkoni në të gjithë Evropën për t’u rikthyer në Mesdhe. Me të vërtetë është shtuar një kosto e pabesueshme për grurin ukrainas,” tha studiuesi i lartë në Institutin Ndërkombëtar të Kërkimit të Politikave Ushqimore në Uashington, Joseph Glauber.
Ukraina ka qenë në gjendje të eksportojë vetëm 1.5 milion deri në 2 milion ton drithë në muaj që nga lufta, nga më shumë se 6 milion ton para luftës, tha Glauber, një ish-kryeekonomist në Departamentin e Bujqësisë të SHBA.
Kokrra ruse gjithashtu nuk po del. Moska argumenton se sanksionet perëndimore në industrinë e saj bankare dhe të transportit e bëjnë të pamundur për Rusinë që të eksportojë ushqim dhe plehra, duke i frikësuar kompanitë e huaja të transportit nga transporti i tyre. Zyrtarët rusë këmbëngulin se sanksionet duhet të hiqen për të çuar grurin në tregjet globale.
Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen dhe liderë të tjerë perëndimorë thanë se sanksionet nuk ndikojnë në ushqim.
Rusia hedh poshtë ‘abuzimin’ e avantazhit detar dhe akuzat për shkatërrim të të korrave, dhe për vjedhje.
Ukraina ka akuzuar Rusinë për granatimet e infrastrukturës bujqësore, djegien e fushave, vjedhjen e grurit dhe përpjekjen për t’ia shitur Sirisë, pasi Libani dhe Egjipti refuzuan ta blejnë atë.
Imazhet satelitore të marra në fund të majit nga Maxar Technologies tregojnë anijet me flamur rus në një port në Krime duke u ngarkuar me grurë dhe më pas disa ditëve më vonë në Siri.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy pretendoi se Rusia provokoi një krizë globale ushqimore. Perëndimi pajtohet, me zyrtarë si presidenti i Këshillit Evropian Charles Michel dhe Sekretari i Shtetit i SHBA-së Antony Blinken që thonë se Rusia po armatizon ushqimin.
Ministri i Jashtëm rus Sergey Lavrov premtoi se Moska nuk do të “abuzojë” me avantazhin e saj detar dhe “do të ndërmarrë të gjitha hapat e nevojshme për të siguruar që anijet të mund të largohen lirisht nga atje”.
Zyrtarët ukrainas dhe perëndimorë e dyshojnë zotimin. Ministri i Jashtëm turk Mevlüt Çavuşoğlu tha këtë javë se mund të jetë e mundur të krijohen korridore të sigurta pa pasur nevojë për pastrimin e minave detare.
Por pyetje të tjera mbeten, të tilla se si siguruesit do të ofrojnë mbulim për anijet që lundrojnë nëpër një zonë lufte.
Dmytrasevych u tha ministrave të bujqësisë të BE-së këtë javë se zgjidhja e vetme është mposhtja e Rusisë dhe zhbllokimi i porteve. “Asnjë masë tjetër e përkohshme, siç janë korridoret humanitare, nuk do ta adresojë këtë çështje,” tha ai.
Uria ‘katastrofike’ do të prek miliona njerëz.
Çmimet e ushqimeve po rriteshin përpara pushtimit për shkak të disa faktorëve, duke përfshirë motin e keq dhe të korrat e dobëta, duke shkurtuar furnizimet, ndërsa kërkesa globale u ringjall fuqishëm nga pandemia COVID-19.
Glauber përmendi të korrat e dobëta të grurit vitin e kaluar në SHBA dhe Kanada dhe një thatësirë që dëmtoi rendimentet e sojës në Brazil. I përkeqësuar gjithashtu nga ndryshimet klimatike, Briri i Afrikës po përballet me një nga thatësirat më të këqija në katër dekada, ndërsa një valë e nxehtë rekord në Indi në mars uli rendimentet e grurit.
Kjo, së bashku me kostot e larta për karburant dhe pleh, janë duke penguar vendet e tjera të mëdha prodhuese të drithërave të mbushin boshllëqet.